बाल गुन्हेगारीसंबंधातले कायदे आपले आणि अमेरिकेतले.

वसंत गणेश काणे

एल बी ७, लक्ष्मीनगर,पाण्याच्या टाकीजवळ ,नागपूर ४४० ०२२ 

बी एस्सी ;एम ए(मानसशास्त्र); एम.एड.

Email – kanewasant@gmail.com ; Blg – kasa mee?

0712)2221689, 9422804430

हल्ली वास्तव्य – 2215; Live Oak Lane,

York, PA. USA

यॉर्क ,पेनसिल्व्हॅनिया  

टीव्ही/इंटरनेट वरच्या हॉरर फिल्स किंवा मालिका पाहून प्रभावित झाल्याची उदाहरणे काही कमी नाहीत. पण त्यामधील एका नायकाचे (खलनायकाचे) प्रत्यक्ष अनुकरण करण्याचा प्रयत्न नुकताच अमेरिकेतील एका प्रांतात घडल्याची धक्कादायक माहिती समोर आली. बारा वर्षाच्या दोन मुलींचा आपल्या मैत्रिणीवरचा हा प्रयोग पाहून तर धक्क्यातून सावरणे शक्यच होईना. त्यांनी आपल्या मैत्रिणीला मोजून एकोणीस वेळा भोसकले आणि एका पार्कमध्ये मरायला सोडून त्या तिथून निघून गेल्या. पण दुसराही एक धक्का बसला. पोलिसांनी या दोन मुलींना बालगुन्हेगार मानण्यास नकार देऊन मनुष्यवधाचा प्रयत्न केल्याचा गुन्हा दाखल करण्याचे ठरविले आहे. चौकशी करता कळले की, हे अमेरिकेच्या कायद्याला धरून आहे. ही माहिती कळताच आपल्या येथील निर्भयावरील बलात्कार प्रकरणाची आठवण झाली. या प्रकरणातला बालगुन्हेगार हाच सर्वात जास्त क्रूरकर्मा होता पण आपल्या येथील कायद्यानुसार तो बालगुन्हेगार ठरला आणि तीन वर्षाची शिक्षा होऊन तो आता लवकरच सुटेलही.

‘स्लेंडरमॅन’ बालगोपालांचा आदर्श.

अमेरिकेतले हे प्रकरण धक्कादायक आहेच. पण ते या देशापुरतेच मर्यादित आहे, असे वाटत नाही. अशा बाबतीत आपला देशही अमेरिकेच्या फार मागे नाही. या प्रकरणातल्या तिन्ही मुली एका वर्गात शिकणाऱ्या मैत्रिणी होत्या. इतक्या की, त्या एकमेकीकडे रात्रीच्या मुक्कामासाठी (स्लीप ओव्हर)  सुद्धा जाऊन राहत असत. त्यापैकी दोघींनी तिसरीला मारण्याचा कट  केला. असे करण्याचे कारण असे की, त्यांना एका हॉरार मालिकेतील नायकाचे (खलनायकाचे) अनुकरण करायचे होते. या

नायकाचे (खलनायकाचे) मालिकेतील नाव आहे ‘स्लेंडरमॅन’. हा एक काल्पनिक नायक (खलनायक) असून त्याचा हॉरर फिल्म्स मध्ये नित्य वावर असतो. त्याचे स्थान एखाद्या ‘दादासारखे’ असून त्याच्यासारखे व्हायचे असेल तर निदान काही खून तुमच्या गाठीशी असले पाहिजेत, अशी इथल्या बालगोपालांची पक्की समजूत आहे. आपण त्याच्यासारखे व्हायचेच, असे या तीनपैकी दोन मुलींनी आपल्या मनाशी पक्के ठरविले आणि  त्या या दृष्टीने तयारीला लागल्या.

मुलीचे नशीब बलवत्तर

फेब्रुवारी महिन्यापासून त्यांनी या दृष्टीने निरनिराळ्या योजना आखल्याचे पोलीस तपासात बाहेर आले आहे. त्यांचा पहिला बेत असा होता की मैत्रीण झोपेत असतांना तिच्या तोंडात बोळा कोंबायचा आणि चाकूने वर करून तिला संपवायचे. त्यांचा दुसरा प्लॅन असा होता की, तिला बाथरूम मध्ये नेऊन संपवायचे कारण बाथरूम साफसफाई करून रक्त पुसण्याचे दृष्टीने बाथरूम सोयीची ठरणार होती. पण शेवटी एका पार्कमध्ये नेऊन तिला मारणेच सोयीचे होईल, असे ठरवून त्यांनी हा प्लॅन अमलात आणला. लपाछपीचा खेळ खेळण्याचे निमित्त सांगून त्या दोघींनी आपल्या तिसऱ्या मैत्रिणीला एका बागेत नेले आणि तिच्यावर  हृदयाजवळ  मोजून एकोणीस  वार केले. हे वार करून त्या दोघी तिसरीला तिथेच सोडून निघून गेल्या. ती तिथेच तशीच पडून राहिली असती तर नक्कीच मेली असती. कारण चाकूचे वार तिच्या हृदयापासून जेमतेम एक मिलीमीटर अन्तर राखून झाले होते. पण  दैव त्या मुलीच्या बाजूचे होते. ते बलवत्तर होते म्हणून एका सायकल स्वारचे तिच्याकडे लक्ष गेले. तिने त्याची करुणा भाकली आणि त्याला मदत करण्याची विनंती केली, ‘कृपा करून मला मदत करा, मला भोसकण्यात आले आहे’. दवाखान्यात पोचली तेव्हा ती  वेदनेने अतिशय तळमळत होती आणि हो/नाही एवढेच बोलू शकत होती.

ही फर्स्ट डिग्री मर्डर केस

पोलिसांनी तिच्या ‘त्या’दोन मैत्रिणी शोधून काढल्या. एकीजवळ तिच्या आईची भलीमोठी पर्स होती आणि त्यात एक मोठा धारदार चाकू होता. असा भयंकर प्रकार आम्ही प्रथमच पाहत आहोत, असे पोलीस म्हणत आहेत. या प्रकरणात दोन मुली सहभागी आहेत एवढ्यापुरतेच या गंभीरतेचे स्वरूप मर्यादित नाही, तर यात क्रूरतेची परिसीमा गाठलेली आहे, ही बाब अधोरेखित होते आहे, इकडे दुर्लक्ष करून चालणार नाही.

आम्ही हे प्रकरण एखाद्या प्रौढ व्यक्तीने केलेल्या गुन्ह्यासारखे मानून पुढील कारवाई करणार आहोत. फेब्रुवारीपासूनच या मुली हा कट रचण्याच्या कामी लागलेल्या होत्या. ‘फर्स्ट डिग्री मर्डर’ करण्याचा प्रयत्न असे या गुन्ह्याचे स्वरूप आहे, असे आम्ही मानतो. आपल्या देशात मात्र ‘निर्भायाप्रकरणी’ असा विचार होऊ शकला नाही कारण कायदा आड आला.

दरम्यानच्या काळात मालिकाकर्त्यांनी या प्रकाराबाबत खेद व्यक्त केला असून आम्ही हिंसेचा पुरस्कार करीत नाही तसेच ती क्षम्यही मानत नाही, असे जाहीर केले आहे.

अमेरिकेतले वातावरण

ह्या प्रकरणामुळे इथले अमेरिकेतले वातावरण चांगलेच ढवळून निघाले आहे. काही घटक मालिकांना दोष देत आहेत, काही मुलेच बिघडली म्हणत आहेत तर काही आईबापांना दोषी धरत आहेत. आईबाप मात्र नशिबाला किंवा ‘हेचि फल काय मम तपाला’, असे म्हणत उसासे सोडत आहेत. कारण मुलांसाठी त्यांनी अमुक म्हणून करायचे ठेवले नव्हते. पोलीस हे प्रकरण बालगुन्हेगारीचे मानायला तयार नाहीत.

अमेरिकेसारख्या देशात जर असा कायदा असू शकतो तर मग आपल्या देशातही बालगुन्हेगारीच्या प्रश्नाचा नवीन संदर्भात विचार का केला जाऊ नये, असा विचार मनात आल्याशिवाय राहत नाही. नको त्या बाबतीत आपण अमेरिकेचे अंधानुकरण करण्यात आघाडीवर असतो, मग याच प्रश्नाचा पुनर्विचार का होऊ नये? असले प्रकार आपल्या देशातही वाढत्या प्रामाणात होत आहेत, तेव्हा या प्रश्नाचा साधक बाधक प्रकारे विचार झाला पाहिजे, असे वाटते.